Mùa xuân năm 1975 đã đi vào lịch sử dân tộc Việt Nam như một bản hùng ca vĩ đại, đỉnh cao là chiến thắng của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Trong những ngày tháng lịch sử ấy, bằng sự dấn thân và lòng yêu nghề sâu sắc, nhiếp ảnh gia Đinh Quang Thành, phóng viên thời sự của Thông tấn xã, đã bám sát những bước chân thần tốc của quân và dân ta, ghi lại hàng ngàn khoảnh khắc vô giá, tái hiện một cách chân thực, sống động khí thế hào hùng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Những bức ảnh của ông không chỉ là tư liệu quý giá mà còn là những câu chuyện bằng hình ảnh, khắc họa sâu sắc dấu mốc trọng đại của dân tộc. Cùng VJShop chiêm ngưỡng lại khoảnh khắc thiêng liêng qua bài viết dưới đây.
|
Tóm tắt nội dung: |
Theo dấu chân thần tốc của chiến dịch mùa xuân 1975
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mùa Xuân 1975 diễn ra trong 55 ngày đêm đầy khí thế. Bắt đầu từ chiến dịch giải phóng Tây Nguyên với trận đánh Buôn Ma Thuột mở màn (10/3/1975), tiếp nối là chiến dịch giải phóng Huế - Đà Nẵng (26 và 29/3/1975), quân và dân ta đã làm nên những thắng lợi vang dội, quét sạch quân địch khỏi các tỉnh ven biển miền Trung. Đỉnh cao của chiến dịch là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, kết thúc bằng việc giải phóng Sài Gòn, hoàn toàn giải phóng miền Nam Việt Nam. Chiến thắng này đã đập tan hơn 1 triệu quân ngụy và bộ máy chính quyền Sài Gòn, chấm dứt hoàn toàn chế độ thực dân mới mà đế quốc Mỹ dày công xây dựng trong suốt 20 năm. Niềm vui thống nhất vỡ òa trong cả nước sau bao năm kháng chiến gian khổ.
Hành trình ghi dấu lịch sử của nhà báo Đinh Quang Thành
Với vai trò là phóng viên thời sự của Thông tấn xã, nhà báo Đinh Quang Thành đã không quản ngại khó khăn, nguy hiểm, bám sát từng bước tiến của các chiến sĩ trên khắp các chiến trường. Ông đã ghi lại bằng ống kính hàng ngàn bức ảnh tư liệu lịch sử vô giá về chiến dịch giải phóng miền Nam, trải dài từ Bắc vào Nam, đến tận sào huyệt cuối cùng của địch tại Dinh Độc Lập. Sự dấn thân và tinh thần trách nhiệm cao của ông đã mang đến cho lịch sử những thước phim sống động, chân thực về một giai đoạn hào hùng của dân tộc.
Triển lãm “Đường xuân chiến dịch 1975” tái hiện khí thế thắng lợi
Nhân kỷ niệm 40 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (1975-2015), 70 bức ảnh tiêu biểu trong số hàng ngàn tác phẩm của Đinh Quang Thành đã được trưng bày tại triển lãm "Đường xuân chiến dịch 1975" ở Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam từ ngày 25/4. Triển lãm được chia thành bốn nội dung chính: "Hành trang đi chiến dịch", "Giải phóng Huế - Đà Nẵng", "Tiến về Sài Gòn" và "Đất nước trọn niềm vui". Thông qua những hình ảnh chân thực, triển lãm đã tái hiện một cách sinh động chiến thắng lịch sử của quân và dân ta, khắc họa bản hùng ca vĩ đại về con người và đất nước Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh, một niềm tự hào sâu sắc của các thế hệ người Việt.
Trong số hàng ngàn bức ảnh dưới ống kính điêu luyện mà ông đã ghi lại, có những khoảnh khắc trở thành biểu tượng cho tinh thần chiến đấu và niềm vui chiến thắng của dân tộc như:
Dưới làn mưa bom bão đạn, nhân dân xã Hải Tiến, huyện Hải Hậu đã lập nên chiến công vang dội khi bắn rơi chiếc máy bay thứ 50 của tỉnh Nam Hà. Hình ảnh xác máy bay vốn là biểu tượng cho sức mạnh xâm lược, giờ đây lại được những người dân quân hiền lành, quen với chiếc xe cút kít chở muối, cẩn trọng đưa về nơi tập trung, càng làm nổi bật tinh thần chiến đấu kiên cường và sự lạc quan cách mạng của quân và dân ta.
Bức ảnh "Đường ra tiền phương" ẩn chứa một câu chuyện bi tráng: "Vào một đêm tháng 6 năm 1966, nhiếp ảnh gia Đinh Quang Thành có mặt tại cầu Gián Khuất trên quốc lộ 1A, đoạn bắc qua sông Đáy. Đó là một đêm định mệnh khi Nguyễn Thị Phúc, nữ đội viên Đại đội Thanh niên Xung phong 193 Nam Hà, đang tận tụy chỉ đường cho đoàn xe vượt cầu phao trong bóng đêm. Bất ngờ, loạt bom giặc trút xuống ngay giữa cầu, cướp đi một phần thân thể của cô. Vết thương quá nặng, máu chảy không ngừng, người con gái ấy đã anh dũng hy sinh. Ngay đêm hôm sau, một sự xúc động trào dâng khi nhiều nữ đồng đội trong đơn vị đã không ngần ngại giành nhau đảm nhận vị trí mà Nguyễn Thị Phúc vừa ngã xuống. Chính tại nơi thiêng liêng đó, trong đêm tĩnh mịch, nhiếp ảnh gia đã kịp ghi lại khoảnh khắc một nữ thanh niên xung phong khác, tay vẫn nắm chặt lá cờ hiệu đỏ thắm, mái tóc dài buông trên vai mang súng, kiên cường dẫn đường cho những đoàn xe tiến về phía trước."
Ga Nam Định, huyết mạch giao thông, nơi ngày đêm oằn mình gánh chịu những trận bom tàn khốc của giặc Mỹ nhằm cắt đứt nguồn chi viện cho miền Nam ruột thịt. Giữa khói lửa mịt mù, những chiến sĩ tự vệ kiên cường của thành phố đã có mặt kịp thời, không quản hiểm nguy, cứu chữa những người dân vô tội bị thương, đào bới những nạn nhân mắc kẹt dưới hầm trú ẩn. Cách đám cháy hơn 200m là chiếc xe đạp của nhiếp ảnh gia Đinh Quang Thành như cũng nhuốm màu khói bom, ghi dấu một thời kỳ cam go nhưng đầy tinh thần quả cảm.
Khoảnh khắc "Quân đoàn 3 truy kích địch trong sân bay Tân Sơn Nhất" là một dấu ấn đặc biệt trong sự nghiệp nhiếp ảnh của Đinh Quang Thành. Đến tận bây giờ, ông vẫn coi đó là một may mắn lớn khi được trực tiếp chứng kiến thời khắc lịch sử giải phóng Sài Gòn, để rồi ống kính của ông đã kịp thời ghi lại những hình ảnh vô giá. Dù không thể có mặt để chụp khoảnh khắc lá cờ chiến thắng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, nhưng chính bức ảnh ghi lại cảnh các chiến sĩ Sư đoàn 10, Quân đoàn 3 dũng mãnh truy kích tàn quân địch tại sân bay Tân Sơn Nhất lại trở thành một tư liệu độc đáo, duy nhất còn lưu giữ đến ngày nay về thời khắc quan trọng ấy. Tác phẩm này đã khắc sâu vào lòng người xem tinh thần quyết chiến, quyết thắng của quân đội ta trong phóng sự ảnh "Giải phóng Sài Gòn" của ông.
Trong niềm hân hoan của ngày giải phóng Đà Nẵng, những hiệu may trong thành phố đã đồng loạt đưa máy khâu ra hè phố, miệt mài may những lá cờ cách mạng tươi thắm cho người dân. Mỗi đường kim mũi chỉ chứa đựng niềm tự hào và khát vọng hòa bình, thống nhất. Cảm động hơn cả là tất cả đều chung một tấm lòng, từ chối mọi khoản tiền công, xem đó như một hành động tự nguyện góp sức vào ngày hội non sông.
Giữa bộn bề công việc giao nhận hàng trăm loại công văn, giấy tờ khẩn yếu cho các đơn vị, những nữ chiến sĩ giao liên kiên cường của Quân khu V vẫn ngày đêm miệt mài, dốc toàn bộ tâm sức để đảm bảo thông suốt mọi liên lạc trong những ngày sục sôi trước và sau giải phóng Đà Nẵng. Quyết tâm sắt đá và tinh thần trách nhiệm cao ngời của họ đã góp phần không nhỏ vào thắng lợi chung của chiến dịch.
Rạng sáng ngày 29 tháng 3, từ hướng Bắc, những đoàn xe tăng hùng dũng của Quân đoàn II cùng với lực lượng bộ binh tinh nhuệ đã tiến như vũ bão, giải phóng hoàn toàn Thành phố Đà Nẵng, chấm dứt ách thống trị của địch trên mảnh đất này.
Với niềm tin và ý chí quyết thắng, Sư đoàn 304 đã trang trọng trao lá cờ truyền thống, biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc, cho Trung đoàn 66 anh hùng, đơn vị mũi nhọn của Binh đoàn thọc sâu thuộc Quân đoàn II, với một mệnh lệnh lịch sử: cắm lá cờ chiến thắng trên nóc Dinh Độc Lập, đánh dấu thời khắc toàn thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Trong niềm vui vỡ òa của ngày lịch sử, hàng vạn người dân Sài Gòn đã đổ về tập trung tại các ngả đường dẫn đến Dinh Độc Lập, hân hoan chào đón đoàn quân giải phóng tiến vào thành phố, chấm dứt những năm tháng đau thương và mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc.
Chiếc xe tăng mang số hiệu 390 đã dũng mãnh húc đổ cánh cổng sắt kiên cố của Dinh Độc Lập, mở đường cho đoàn quân chiến thắng tiến vào. Ngay sau đó, chiếc xe tăng 843 do Trung úy Bùi Quang Thận, người chiến sĩ vinh dự cắm lá cờ giải phóng trên nóc dinh, đã tiến lên án ngữ ngay trước thềm Dinh Độc Lập, khẳng định chủ quyền hoàn toàn của dân tộc.
Ngày 2 tháng 5 năm 1975, tại Dinh Độc Lập vừa được giải phóng, Đại tướng Văn Tiến Dũng, Tư lệnh Bộ chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh đã long trọng tổ chức buổi họp báo quốc tế, công bố một cách hệ thống và đầy đủ diễn biến hào hùng của cuộc Tổng công kích lịch sử, giải phóng Sài Gòn, trước sự chứng kiến của đông đảo báo giới quốc tế.
Ngay trong ngày 2 tháng 5 năm 1975, những chiến sĩ biệt động Sài Gòn kiên trung, những người đã từng hoạt động bí mật trong giới học sinh, sinh viên và bị địch bắt đày ra Côn Đảo đã cùng với các đồng chí cách mạng khác đồng loạt nổi dậy, phá tan xiềng xích của các trại giam. Với tinh thần quả cảm và niềm tin vào ngày chiến thắng, họ đã trở về Sài Gòn giữa vòng tay chào đón nồng nhiệt của đồng bào.
Lời tri ân của người nghệ sĩ nhiếp ảnh cao tuổi
Dù đã ở tuổi 85 (vào năm 2020), nghệ sĩ nhiếp ảnh Đinh Quang Thành vẫn giữ trong mình những ký ức vẹn nguyên về những ngày tháng gian khổ nhưng hào hùng của dân tộc. Việc được trực tiếp tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh và ghi lại những khoảnh khắc lịch sử là một vinh dự lớn trong cuộc đời ông. Ông chia sẻ về những khó khăn trong việc tác nghiệp dưới làn bom đạn, về sự hỗ trợ của đồng đội và những nỗ lực không ngừng nghỉ để gửi những thước phim quý giá về Hà Nội. Những bức ảnh của ông không chỉ là sản phẩm của một người nghệ sĩ mà còn là sự kết tinh của lòng yêu nước, tinh thần dấn thân và khát vọng ghi lại lịch sử bằng hình ảnh. Phóng sự ảnh "Giải phóng Sài Gòn" của ông đã được vinh danh bằng nhiều giải thưởng cao quý trong nước và quốc tế, khẳng định giá trị lịch sử và nghệ thuật to lớn của những tác phẩm này.
Kết luận
Những bức ảnh "đắt giá" của nhiếp ảnh gia Đinh Quang Thành về ngày giải phóng miền Nam không chỉ là những tư liệu lịch sử vô giá mà còn là những tác phẩm nghệ thuật lay động lòng người. Chúng ta, thế hệ sau này, mãi mãi trân trọng những đóng góp to lớn của ông, người đã dùng ống kính của mình để "chép" lại một trang sử vàng chói lọi của dân tộc, để những khoảnh khắc hào hùng ấy sống mãi với thời gian.