Khi nói đến sản xuất video kỹ thuật số, chúng ta thường nghe đến các thông số như 8-bit, 10-bit hoặc thậm chí là 12-bit. Bên cạnh đó, trên các thiết bị ghi hình bạn cũng bắt gặp các số như 4: 4: 4, 4: 2: 2 và 4: 2: 0. Vậy chính xác những con số trên là gì? Chúng ảnh hưởng như thế nào đến màu sắc và chất lượng hình ảnh? Để có đáp án cho câu hỏi này, cùng VJShop tham khảo ngay bài viết sau nhé!
Tìm hiểu về độ phân giải màu (bit-depth)
Để quay được những thước phim mượt mà với chất lượng hình ảnh sắc nét, bạn cần quan tâm đến khả năng chuyển đổi giữa các sắc thái màu mà thiết bị quay chụp của bạn có thể làm được. Và dải màu sắc đó được quyết định bởi độ phân giải màu được sử dụng trong tệp video.
Hiện nay, tất cả các máy quay đều thực hiện ghi lại video bằng tệp tin kỹ thuật số dạng nhị phân, ký hiệu là các số 0 và 1. Các mẩu dữ liệu chứa các số nhị phân này sẽ được gọi là bit.
Hình ảnh mà bạn nhìn thấy trong mỗi video được tạo thành bởi vô số các điểm màu gọi là pixels. Mỗi pixels lại được tạo nên từ sự kết hợp hài hòa giữa các màu đỏ, lục và lam. Hệ các số nhị phân 1 và 0 chính là đơn vị để xác định các kênh màu đỏ, lục và lam trên từng pixels.
Vậy video 8-bit, 10-bit hay 12-bit được tạo ra như thế nào?
Video 8-bit: Những video có định dạng này sẽ lưu trữ được khoảng 8 bit dữ liệu (với các số nhị phân dải từ 00000000 đến 11111111), tạo ra 256 sắc thái trên mỗi kênh màu đỏ, lục, lam. Từ đó, chúng ta có tổng cộng 256x256x256 tương đương với 16.777.216 màu trong hệ thống video 8 bit này.
Video 10-bit: Tương tự, video 10-bit sẽ lưu trữ được khoảng 10-bit dữ liệu (tương ứng với các số nhị phân từ 0000000000 đến 1111111111) và cho ra khoảng 1.024 sắc thái trên mỗi kênh màu. Có nghĩa là trong hệ thống 10-bit này, bạn có thể tạo ra 1024 x 1024 x 1024 = 1.073.741.824 màu.
Video 12-bit: Đối với video 12-bit, tức các số nhị phân sẽ từ 000000000000 đến 111111111111, tương ứng với 4.096 màu trên mỗi kênh, từ đó cho ra 4096 x 4096 x 4096 = 68,719,476,736 màu, cho hình ảnh hiển thị vô cùng sắc nét.
Việc nâng cao độ phân giải màu cũng làm gia tăng kích thước tệp để lưu trữ nó. Tuy nhiên, bạn sẽ chỉ mất thêm 20% dung lượng để có được video 10-bit với các sắc thái màu lớn gấp 4 lần so với video 8-bit.
Có thể thấy video 10-bit, thậm chí 12-bit mang lại chất lượng hình ảnh sắc nét hơn nhiều so với video 8-bit. Tuy nhiên, hầu hết các máy quay kỹ thuật số hiện nay mới chỉ hỗ trợ quay video đến 8-bit dù đã có những thiết bị cho phép lưu trữ ở bộ nhớ ngoài với định dạng 10-bit.
Ngoài ra thì các thiết bị thông thường như màn hình ti vi, máy tính, máy chiếu… cũng chỉ có khả năng xem video ở định dạng 8-bit. Để xem được những video ở định dạng cao hơn, bạn cần đến màn hình có đặc tính kỹ thuật cao hơn, đồng nghĩa với việc chúng sẽ có mức giá cao hơn. Ví dụ như các màn hình máy tính chuyên dụng để chơi điện tử, dựng phim, chỉnh màu…
Tuy nhiên, độ phân giải màu mới chỉ là một phần ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh trong một video. Ngoài ra còn có các yếu tố khác như tỷ lệ lấy mẫu màu hay tốc độ dữ liệu cũng tác động không nhỏ tới chất lượng hình ảnh được tạo ra.
Tỷ lệ lấy mẫu màu chính là các con số 4: 4: 4, 4: 2: 2 và 4: 2: 0 mà chúng ta thường thấy trên các thiết bị ghi hình. Nếu không có các mẫu màu này, các pixels sẽ chỉ xuất hiện theo các thang độ xám mà không có màu sắc. Với tỷ lệ mẫu màu 4: 4: 4 có thể ghi lại nhiều thông tin màu hơn 4: 2: 2 và 4: 2: 0 nên mang lại chất lượng màu sắc tốt hơn.
So sánh tỷ lệ lấy mẫu màu 4: 4: 4, 4: 2: 2 và 4: 2: 0
Hầu hết các máy ảnh DSLR và máy ảnh Mirrorless hiện nay đều sử dụng tỷ lệ mẫu màu là 4: 2: 0 để nén các tệp video. Tuy nhiên, tỷ lệ mẫu màu này lại thường gặp khó khăn trong việc chỉnh sửa hậu kỳ hơn so với 4: 4: 4 hay 4: 2: 2 bởi có độ phân giải màu thấp hơn. Bởi vậy, cũng giống như việc các nhiếp ảnh gia luôn lưu ảnh ở dạng RAW để chỉnh sửa hậu kỳ sau đó xuất ở dạng JPG để sử dụng cho các ứng dụng khác thì các nhà làm phim chuyên nghiệp cũng vậy, họ sẽ làm việc với video 4: 4: 4 hoặc 4: 2: 2 và tiến hành hậu kỳ, sau đó mới nén ở 4: 2: 0 để tiết kiệm kích thước của tệp.
Độ phân giải màu sắc có quan trọng?
Như đã biết, mắt người chỉ có thể phân biệt được khoảng 10 triệu màu khác nhau. Thế nhưng tại sao chúng ta vẫn cần đến những video có độ phân giải cao hơn như 8-bit (khoảng 16,7 triệu màu) hay 10-bit, 12-bit?
Đó là bởi, với mắt thường tuy chỉ phân biệt được trong khoảng 10 triệu màu nhưng với những video có độ phân giải màu cao như 10-bit hay 12-bit chúng ta vẫn có thể phân biệt được sự chuyển màu mượt mà rõ ràng hơn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp với các thiết bị không hỗ trợ xem ở các định dạng cao thì bạn cũng chỉ cần video 8-bit là đủ.
Với các video có độ phân giải cao định dạng 10-bit, 12-bit, bạn có thể điều chỉnh độ sáng, độ bóng của bức ảnh khi quay trong môi trường thiếu sáng để cho chất lượng hình ảnh sắc nét, trong khi đó video ở định dạng 8 bit sẽ cho hình ảnh có chất lượng giảm dần. Bởi vậy mà khi đã dùng video 10-bit chắc chắn bạn sẽ không muốn quay trở lại video 8-bit nữa.
Hi vọng với những thông tin cung cấp trên đây về Video 8-bit và 10-bit, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh của một video sẽ giúp bạn đọc đánh giá được sự phù hợp của từng loại máy quay để dùng trong các trường hợp cụ thể.