Nhiếp ảnh, nơi nghệ thuật và khoa học được kết hợp, tạo nên những khung hình sống động, chuyên nghiệp. Tuy nhiên, sự kết hợp này cũng tiềm ẩn những thử thách gấp đôi cho người cầm máy. Để có thể trở thành những nhiếp ảnh gia thực thụ và chinh phục mọi điều kiện khó khăn, bạn cần thấu hiểu và vận dụng nhuần nhuyễn các nguyên tắc cơ bản của cả hai lĩnh vực. Nắm vững bố cục, ánh sáng, khẩu độ, tốc độ màn trập, ISO,... từ đó, giúp bạn thể hiện tầm nhìn nghệ thuật độc đáo của bản thân.
Đặc biệt phải nói đến là tốc độ màn trập, đây là một khái niệm chuyên sâu đòi hỏi kỹ thuật cao, nhưng nếu bạn hiểu rõ được khái niệm này thì sẽ có thể tạo ra nhiều bức ảnh với những sáng tạo độc đáo. Bằng cách điều chỉnh tốc độ màn trập linh hoạt, bạn có thể "bắt trọn" khoảnh khắc ngoạn mục trong các môn thể thao tốc độ, hay những dải lụa nước mềm mại, uyển chuyển của thác nước hùng vĩ. Để tìm hiểu kỹ hơn về tốc độ màn trập là gì, hãy cùng VJShop theo dõi hết những chia sẻ dưới đây.
|
Tóm tắt nội dung: |
Tốc độ màn trập là gì?
Tốc độ màn trập là khoảng thời gian mà màn trập của máy ảnh mở ra, cho phép ánh sáng đi vào cảm biến và tạo ra ảnh. Nó đóng vai trò quan trọng trong quyết định độ sáng và cách thức thể hiện chuyển động, từ đó khơi gợi cảm xúc và định hình phong cách riêng cho mỗi bức ảnh.
Sử dụng tốc độ màn trập chậm, ánh sáng sẽ được lưu lại trên cảm biến trong thời gian dài hơn, tạo nên những vệt mờ ảo đầy tính nghệ thuật, thể hiện chuyển động uyển chuyển của thác nước, dòng chảy hay làm sáng bức hình khi chụp vào ban đêm hoặc những nơi thiếu ánh sáng. Người dùng có thể áp dụng bí kíp này để có thể tự chụp cho mình những bức ảnh bầu trời, dải ngân hà hoặc bắt trọn những khoảnh khắc đẹp nhất khi chụp pháo hoa
Ngược lại, tốc độ màn trập nhanh giúp bạn lưu giữ khoảnh khắc quyết định trong trận bóng đá đỉnh cao hay "bắt trọn" nụ cười rạng rỡ của những đứa trẻ. Nó còn mang đến hiệu ứng phơi sáng chọn lọc độc đáo, tô điểm cho bức ảnh bằng những vệt sáng của đèn xe vào ban đêm hay dòng nước uốn lượn đầy tính nghệ thuật.
Tốc độ màn trập không chỉ là kỹ thuật, mà còn là ngôn ngữ để nhiếp ảnh gia truyền tải cảm xúc và ý đồ nghệ thuật. Hãy linh hoạt điều chỉnh "nhịp điệu" ánh sáng này để tạo ra những tác phẩm độc đáo, biến những khoảnh khắc bình thường trở nên phi thường, và lưu giữ những câu chuyện đầy cảm xúc bằng ngôn ngữ riêng của bạn.
Cách đo tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập được đo bằng đơn vị phân số giây, thể hiện thời gian phơi sáng. Ví dụ 1/4 có nghĩa là một phần tư của một giây, trong khi 1/250 là một trăm hai mươi lăm phần nghìn của một giây, tương đương bốn mili giây.
Hầu hết máy ảnh DSLR và mirrorless hiện nay đều có thể chụp ảnh với tốc độ màn trập tối đa lên đến 1/4000 giây, giúp đóng băng chuyển động, thích hợp cho chụp ảnh thể thao và động vật hoang dã. Một số máy ảnh chuyên nghiệp còn có thể chụp nhanh hơn, lên đến 1/8000 giây hoặc hơn thế nữa. Ngược lại, tốc độ chậm nhất thường là 30 giây, tạo hiệu ứng mượt mà, mờ ảo cho ảnh thác nước hay những ảnh phơi sáng ban đêm.
Lưu ý rằng tốc độ màn trập ảnh hưởng trực tiếp đến độ sáng ảnh: tốc độ càng nhanh, ảnh càng tối; tốc độ càng chậm, ảnh càng sáng. Việc lựa chọn tốc độ phù hợp phụ thuộc vào mục đích và mong muốn sáng tạo của nhiếp ảnh gia.
Tốc độ màn trập và phơi sáng
Tốc độ màn trập còn ảnh hưởng đến một yếu tố quan trọng khác là phơi sáng, tức độ sáng của ảnh. Khi bạn sử dụng tốc độ chậm, cảm biến máy ảnh sẽ thu được nhiều ánh sáng hơn, dẫn đến ảnh sáng hơn. Ngược lại, tốc độ nhanh chỉ cho phép cảm biến tiếp xúc với một lượng ánh sáng nhỏ, tạo ra ảnh tối hơn.
Tuy nhiên, tốc độ màn trập không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến độ sáng. Khẩu độ, ISO và cả độ sáng thực tế của cảnh chụp cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Do đó, bạn cần lựa chọn thông minh tất cả những yếu tố này để đạt được kết quả mong muốn.
Tốc độ màn trập như một giải pháp hữu ích cho những bức ảnh thiếu sáng. Bằng cách sử dụng tốc độ này bạn có thể bắt trọn khoảnh khắc lung linh trong đêm tối mà không cần lo lắng về ảnh bị underexposed. Tuy nhiên, việc sử dụng tripod là điều cần thiết để tránh tình trạng nhòe hình do rung tay. Đối với nhiều nhiếp ảnh gia, điều chỉnh tốc độ màn trập là chìa khóa để có được bức ảnh sáng đẹp. Tuy nhiên, hạn chế nhòe hình do chuyển động cũng là yếu tố cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Tốc độ màn trập: Nhanh, chậm và dài
Tốc độ màn trập đóng vai trò then chốt trong quá trình chụp ảnh, ảnh hưởng đến lượng ánh sáng và hiệu ứng chuyển động, giúp bạn tạo nên những bức ảnh ấn tượng.
- Tốc độ nhanh lý tưởng để chụp ảnh chim bay, thể thao,... với độ sắc nét cao. Chẳng hạn, chụp chim bay cần tốc độ 1/2000 giây hoặc nhanh hơn thế nữa. Tuy nhiên, với chủ thể di chuyển chậm, bạn có thể sử dụng tốc độ 1/200 giây, 1/100 giây hoặc thậm chí chậm hơn mà vẫn giữ được chi tiết rõ ràng.
- Tốc độ màn trập dài trên 1 giây đòi hỏi sử dụng tripod để tránh ảnh rung do thời gian phơi sáng lâu. Nó thường được ứng dụng trong chụp ảnh thiếu sáng, chụp đêm hoặc tạo hiệu ứng mờ di chuyển nghệ thuật. Lưu ý rằng bất kỳ vật thể nào chuyển động trong khung hình đều sẽ bị mờ đáng kể khi sử dụng tốc độ này.
- Tốc độ trung gian từ 1/100 giây đến 1 giây có nguy cơ rung máy cao, đặc biệt là gần mốc 1 giây. Để khắc phục, bạn cần sử dụng ống kính có chống rung hoặc áp dụng quy tắc nghịch đảo tính toán tốc độ màn trập phù hợp, đồng thời cầm máy ảnh đúng cách.
Cách điều chỉnh tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập là công cụ quan trọng giúp bạn sáng tạo trong nhiếp ảnh. Hiểu rõ cách thức hoạt động và ứng dụng của nó sẽ giúp bạn tạo nên những bức ảnh ấn tượng, lưu giữ mọi khoảnh khắc một cách sống động và nghệ thuật. Thông thường, hầu hết máy ảnh đều mặc định để chế độ tự động cho tốc độ màn trập. Khi đặt máy ở chế độ Auto, tốc độ màn trập sẽ do máy ảnh lựa chọn cùng với khẩu độ và ISO. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thiết lập tốc độ này thủ công nếu cần:
- Chế độ Shutter Priority: Người dùng chỉ cần chọn tốc độ màn trập, máy ảnh sẽ tự động chọn khẩu độ.
- Chế độ Manual: Bạn có thể chọn cả tốc độ và khẩu độ theo ý muốn.
Trong cả hai chế độ này, người dùng hoàn toàn có thể chọn ISO tự động hoặc thủ công. Ngoài ra, ở một số trường hợp bạn nên để máy ảnh tự chọn tốc độ màn trập phù hợp. Tuy nhiên, hãy kiểm tra kỹ để đảm bảo ảnh không bị rung mờ hoặc đóng băng chuyển động mà bạn muốn làm mờ.
Tìm tốc độ màn trập trên máy ảnh của bạn
Bạn có muốn biết cách kiểm tra tốc độ màn trập trên máy ảnh của mình? Thông thường, thao tác này rất đơn giản.
Đối với máy ảnh có màn hình top LCD, tốc độ màn trập thường được hiển thị ở góc trên bên trái. Nếu không có màn hình này, bạn có thể nhìn qua ống ngắm, trừ một số máy ảnh mirrorless hoặc có thể kiểm tra màn hình phía sau để tìm tốc độ này.
Trên hầu hết các máy ảnh, tốc độ màn trập sẽ hiển thị dưới dạng số thay vì phân số giây. Ví dụ như, 1/125 sẽ hiển thị là 125. Khi tốc độ màn trập lâu hơn hoặc bằng 1 giây, sẽ có dấu ngoặc kép như 1” hoặc 5”.
Nếu vẫn gặp khó khăn trong việc tìm ra con số này, hãy chuyển máy ảnh sang chế độ Aperture Priority và đảm bảo đã tắt Auto ISO. Sau đó, hướng máy ảnh từ vùng tối sang vùng sáng, số thay đổi chính là tốc độ màn trập của bạn.
Cài đặt tốc độ màn trập được đề xuất
Không có công thức cố định nào cho tốc độ màn trập trong mọi tình huống vì việc thiết lập tốc độ phụ thuộc vào lựa chọn sáng tạo của các nhiếp ảnh gia. Tuy nhiên, vẫn có một số hướng dẫn hữu ích để bạn bắt đầu. Dưới đây là một số tình huống thường gặp mà bạn có thể thử nghiệm:
| Tình huống | Đề xuất |
|
Người tạo dáng và đứng yên tương đối |
1/125 giây |
|
Người đang di chuyển |
1/200-1/800 giây |
|
Phong cảnh: làm mờ chuyển động của nước |
1-10 giây (tùy thuộc vào hiệu ứng bạn muốn) |
|
Phong cảnh: không có gì chuyển động |
Chậm nhất có thể để tối đa hóa ánh sáng thu được |
|
Phong cảnh: một số thứ đang chuyển động |
1/125 (nhưng có phạm vi khá lớn) |
|
Chim đậu |
1/320 giây (chúng vẫn di chuyển một chút) |
|
Chim bay |
1/2000 (để đóng băng hầu hết chuyển động) |
|
Chụp macro |
1/320 giây (hoặc cao hơn, ở độ phóng đại cao) |
|
Chụp flash |
1/200 (tốc độ đồng bộ đèn flash, thấp hơn nếu bạn muốn kéo màn trập) |
|
Chụp ảnh thiên văn |
10 - 25 giây |
Tưởng chừng đơn giản, nhưng việc chọn tốc độ màn trập lại quyết định độ "mờ" bức ảnh. Bí quyết để có được bức ảnh sắc nét nằm ở việc chọn tốc độ tối thiểu, sau đó bạn có thể thỏa sức sáng tạo bằng cách giảm tốc độ để tạo hiệu ứng mờ nhòe như ý muốn.
Tốc độ màn trập và chất lượng hình ảnh
Trong điều kiện ánh sáng yếu, chất lượng hình ảnh cũng bắt đầu mờ dần, đặc biệt là ở môi trường trong nhà thiếu sáng hoặc khung cảnh đêm tối trong khu rừng. Nguyên nhân nằm ở lượng ánh sáng thu được không đủ để tạo nên bức ảnh sắc nét. Để khắc phục vấn đề này bạn nên tận dụng tốc độ màn trập chậm hơn.
Càng kéo dài thời gian màn trập mở, càng nhiều ánh sáng được thu vào, từ đó nâng cao chất lượng ảnh rõ rệt. Tuy nhiên, để đảm bảo hình ảnh sắc nét, việc sử dụng tripod là điều gần như bắt buộc, đặc biệt là khi chụp ảnh phong cảnh. Nếu không có tripod, bạn vẫn có thể tận dụng tính năng ổn định hình ảnh tích hợp trên hầu hết các máy ảnh mirrorless hiện đại để chụp ảnh cầm tay sắc nét ở tốc độ màn trập chậm.
Điểm ưu việt của tốc độ màn trập nằm ở khả năng linh hoạt cao. Khác với khẩu độ có giới hạn tối đa, bạn có thể tùy chỉnh tốc độ chậm tùy ý để thu thêm ánh sáng khi cần thiết. Từ đó, có thể duy trì độ sâu trường ảnh mong muốn mà không ảnh hưởng đến chất lượng ảnh. Vì vậy, trong điều kiện thiếu sáng, hãy nhớ đến tốc độ màn trập như một "vũ khí bí mật" để nâng tầm bức ảnh của bạn.
