Một trong những thách thức lớn nhất đối với nhiếp ảnh gia chính là đạt được độ sắc nét hoàn hảo. Tất nhiên, đây không phải là một khái niệm mới nhưng với những người thường xuyên sử dụng máy ảnh vẫn cần hiểu rõ tính chất đặc biệt này. Vậy độ sắc nét là gì và có những yếu tố nào ảnh hưởng đến độ sắc nét của ảnh. Hãy cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé.
Độ sắc nét là gì?
Trong nhiếp ảnh, độ sắc nét là các cấp độ chi tiết có thể đạt được trong một bức ảnh. Hình ảnh đủ độ sắc nét khi có thể nhìn thấy những chi tiết nhỏ nhất. Thông thường, nó được phân định rõ giữa đối tượng, hậu cảnh và tiền cảnh của bức ảnh. Ngoài ra, độ sắc nét sẽ không được áp dụng đồng đều cho toàn bộ ảnh mà thường tập trung vào khu vực trung tâm hơn là các cạnh của hình ảnh.
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ sắc nét của ảnh
Độ sắc nét chịu sự tác động dựa trên nhiều yếu tố. Hai trong số các yếu tố ảnh hưởng đến độ sắc nét của ảnh chính là yếu tố về cấu tạo máy và yếu tố kỹ thuật chụp. Về mặt cấu tạo, máy ảnh và ống kính cần đảm bảo nâng cấp cảm biến, chất lượng ống kính và có bổ sung một số tính năng nhất định để đáp ứng hiệu quả ảnh nét. Trong khi đó, về kỹ thuật chụp, độ sắc nét có thể đạt được thông qua việc điều chỉnh các thông số trên máy như ISO, tốc độ màn trập, khẩu độ, định dạng file ảnh.
Kích thước và chất lượng cảm biến
Kích thước cảm biến là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến độ sắc nét của hình ảnh. Sự khác nhau được thể hiện rõ rệt giữa cảm biến full-frame và cảm biến crop về chi tiết ảnh. Theo đó, với cảm biến lớn thường có số lượng pixel tăng lên cho phép độ phân giải cao và hiệu quả khi thu nhận ánh sáng. Nó cũng cung cấp góc xem rộng cùng độ sâu trường ảnh lớn trong khi cảm biến crop thì hạn chế hơn.
Bên cạnh đó, chất lượng cảm biến thường được thể hiện qua độ phân giải của máy ảnh. Nó đóng vai trò quan trọng khi xét đến mức độ sắc nét mà ảnh có thể đạt được. Nhiều máy ảnh có số megapixel cao có thể loại bỏ hiện tượng nhiễu ảnh, cho phép làm nổi bật chi tiết ảnh hơn so với các mẫu cảm biến có số lượng megapixel thấp. Điều đó có nghĩa là cảm biến với độ phân giải cao sẽ có khả năng ghi lại hình ảnh chi tiết hơn cảm biến với độ phân giải thấp.
Chất lượng ống kính
Sử dụng một ống kính chất lượng cao giúp người chụp thấy được sự khác biệt lớn về độ sắc nét. Trong khi đó, các loại ống kính kit đi kèm máy mặc dù phù hợp với hầu hết người dùng cơ bản nhưng chúng thường không đem lại độ sắc nét do chất lượng quang học kém hơn. Do đó, nếu ống kính bạn chọn không có khả năng cung cấp đủ độ phân giải thì hình ảnh cuối cùng cũng có thể trông không sắc nét và không tận dụng được tối đa số megapixel có trên máy ảnh của mình.
Hệ thống ổn định hình ảnh
Chụp ảnh cầm tay có thể làm mất độ sắc nét trên cảm biến 24-50MP. Ngày nay, các nhiếp ảnh gia có thể khắc phục tình trạng rung máy và mờ nét ảnh nhờ vào chân máy hoặc tăng tốc độ màn trập. Tuy nhiên, các hãng sản xuất cũng không ngừng phát triển nhiều tính năng mới với mục đích nâng cấp chất lượng lấy nét cho hình ảnh. Theo đó, việc bổ sung hệ thống ổn định hình ảnh chính là sự cải tiến đáng chú ý có thể hỗ trợ tốt quá trình chụp cầm tay. Hệ thống này có thể giúp chống rung theo trục hiệu quả khi không dùng chân máy giúp đem lại chất lượng ảnh nét hơn.
Sử dụng chân máy
Sử dụng chân máy có lẽ là giải pháp tối ưu để loại bỏ hiện tượng rung máy. Gắn máy ảnh trên một chân máy đơn rõ ràng ổn định hơn, hạn chế sự chuyển động dù chỉ là nhỏ nhất. Điều đó góp phần làm tăng chất lượng lấy nét cho hình ảnh.
Tốc độ màn trập
Độ sắc nét và tốc độ màn trập hoàn toàn có sự liên kết với nhau. Khi sử dụng tốc độ màn trập càng chậm hoặc khi máy ảnh bị rung trong quá trình chụp sẽ mang đến các chuyển động mờ, hình ảnh bị nhòe và mất độ sắc nét đáng kể. Ngược lại, khi sử dụng tốc độ màn trập càng nhanh, máy ảnh sẽ bắt nét các chuyển động của đối tượng giúp hình ảnh rõ ràng và chính xác hơn.
Chú ý cài đặt ISO
Cài đặt ISO cũng sẽ ảnh hưởng đến độ sắc nét và nhiễu kỹ thuật số của hình ảnh. Khi sử dụng ISO cao, cảm biến máy ảnh sẽ khuếch đại tín hiệu ánh sáng không thật để nâng độ sáng cho bức ảnh. Điều này đôi khi sẽ khiến cho chất lượng hình ảnh bị mờ do các kỹ thuật hạn chế trên một số cảm biến cấp thấp không thể đáp ứng được tối đa hiệu quả ảnh chụp. Đặc biệt là khi chụp phơi sáng dải ngân hà hoặc chụp cảnh đêm lại rất cần đến chất lượng ISO thật sự tốt. Do đó, hãy lưu ý các khoảng cài đặt ISO giới hạn của mỗi dòng máy để đạt được ảnh sắc nét nhất nhé.
Khẩu độ và độ sâu trường ảnh
Liên quan đến độ rộng hẹp của khẩu độ, hiệu quả sắc nét của ảnh cũng sẽ bị ảnh hưởng phần nào. Khi sử dụng khẩu độ rộng, độ sâu trường ảnh sẽ giảm đáng kể. Điều này được ứng dụng trong một số thể loại nhất định như chụp chân dung hoặc động vật hoang dã, khi nhiếp ảnh gia muốn tách đối tượng ra khỏi hậu cảnh bằng cách lấy nét vào đối tượng chụp và làm mờ hậu cảnh. Ngược lại với khẩu độ hẹp có nghĩa là độ sâu trường ảnh lớn nhưng khả năng nhận biết về độ sắc nét sẽ giảm, đối tượng ảnh có thể bị mờ hơn.
Hệ thống lấy nét
Lấy nét thủ công hoặc lấy nét tự động có liên quan đến độ sắc nét của hình ảnh. Trong đó, các lỗi lấy nét thường gặp đề cập đến việc điều chỉnh không đúng các thông số máy ảnh hoặc không tuân theo đúng kỹ thuật lấy nét cơ bản. Hoặc trong trường hợp với hệ thống lấy nét tự động có thể lấy nét sau hoặc đơn giản là không khóa được tiêu điểm cũng làm mất nét đáng kể. Vì vậy, việc kiểm soát hệ thống này rất cần được chú ý đến trong quá trình chụp ảnh.
Thay đổi định dạng file ảnh
Không giống như các công cụ cải thiện độ sắc nét khác, điều chỉnh định dạng file ảnh cũng ảnh hưởng trực tiếp đến các chi tiết ảnh được lưu trong file. Với hai loại định dạng file RAW và JPEG sẽ cho độ sắc nét của ảnh là khác nhau. Trong đó, file RAW cung cấp khả năng lưu trữ hoàn toàn chi tiết ảnh chưa qua xử lý còn file JPEG sẽ thực hiện nén chi tiết ảnh mang tới hiệu quả sắc nét hạn chế hơn.
Như vậy, hầu hết các yếu tố ảnh hưởng đến độ sắc nét trong nhiếp ảnh đều có liên quan đến việc lựa chọn và thiết lập cài đặt máy ảnh, ống kính. Ngoài ra việc tinh chỉnh, độ sắc nét không chỉ phụ thuộc vào công cụ mà còn liên quan đến kỹ thuật chụp của người dùng. Hy vọng rằng những hướng dẫn trên đây sẽ giúp bạn hiểu thêm cách thức hoạt động về độ sắc nét trong nhiếp ảnh nhé.